وکتور چیست و چه کاربردی در طراحی گرافیک دارد؟

وکتور (به انگلیسی Vector) در واقع به فرمت خاصی از تصاویر گرافیکی گفته می‌شود که نسبت به تصاویر پیکسلی یا رستر به لحاظ ساختاری متقاوت هستند.

این تفاوت بخاطر شیوه تولید این دو نوع از تصاویر است. تصاویر رستر از کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی از پیکسل های رنگی به وجود می آید حال آنکه برای ایجاد یک تصویر وکتور معادلات ریاضی دخیل هستند. معادلات ریاضی می‌توانند تعیین کنند که چگونه خطوط و منحنی ها تولید شوند یا حتی کدام رنگ ها در طرح نهایی به کار برده شود.

برای درک بهتر موضوع من یک وکتور رو از سایت فری پیک دانلود کردم و اون رو کنار کپی rasterize شده خودش به همراه بزرگنمایی چند برابری هر دو برای شما قرار دادم تا تفاوتشون رو به خوبی مشاهده کنید :

همانطور که مشاهده می کنید هنگام بزرگنمایی تصویر رسترایز شده کیفیت افت کرده و پیکسل های آن به آسانی تفکیک خواهند شد در حالی که در تصویر وکتور کیفیت ثابت بوده و اثری از پیکسلی شدن تصویر نیست.

تصاویر وکتور نسبت به تصاویر رستر، ویژگی های برتری دارند. انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییر اندازه، این تصاویر را به محبوب‌ترین تصاویر گرافیکی در دنیای دیجیتال تبدیل کرده است.
شاید شما هم از جمله کسانی باشید که برایتان سوال پیش آمده باشد که اصلا وکتور چیست و چه کاربردهایی دارد!؟ با خواندن این مقاله، ارزش و اهمیت این نوع از تصاویر برای شما آشکار خواهد شد.

هر آنچه که از تصاویر وکتور لازم است بدانید:

به آسانی قابل تغییر اندازه هستند

شما می‌توانید تصاویر وکتور را بدون داشتن نگرانی از پیکسلی شدن و افت کیفیت آنها به هر اندازه‌ای که دوست داشته باشید تغییر اندازه دهید. اگر چندین بار متوالی این تصاویر را تغییر اندازه دهید و یا روی آنها زوم کنید چیزی از وضوح و کیفیت آنها کاسته نخواهد شد. اگر شما در کار تصویرسازی هستید و یا طراحی وب کار می‌کنید این ویژگی تصاویر وکتور برایتان ارزشمند خواهد بود. با کمک این ویژگی وکتورها؛ به طور مثال وقت‌هایی که مشتری از شما می‌خواهد: “می‌شود این طرح رو در یک سایز بزرگتر به من بدهید؟” دیگر به مشکل برنخواهید خورد.

از حجم بسیار کمتری برخوردار هستند

اگر کاربر حرفه ای کامپیوتر هستید، هر گیگابایت تصویر برایتان هزینه خواهد داشت، مخصوصا وقتی طراحی هستید که به صورت مداوم کار گرافیکی انجام می‌دهید و می‌خواهید آن‌ها را بایگانی کنید. یکی دیگر از قابلیت‌های خوب فایل‌های وکتور، سایز بسیار کم آن‌هاست. از آنجا که محتوای تشکیل دهنده فایل های وکتور معادلات ریاضی هستند، فضای بسیار کمی برای ذخیره سازی آن‌ها مورد نیاز است و این در حالی‌است که تصاویر راستر بایستی داده‌های هزاران و حتی میلیون‌ها پیکسل را در خود جای دهند و این به فضای خیلی زیادی نیاز خواهد داشت.

با فرمت های متنوعی در دسترس هستند

فرمت استاندارد فایل‌های وکتور در وب svg است. کنسرسیوم جهانی وب، استانداردهای لازم برای طراحی وب مدرن را تعیین می‌کند. آن‌ها فرمت .svg را به عنوان استاندارد برای تصاویر وکتور در طراحی وب تعیین کرده‌اند. نرم افزار Adobe illustrator که یکی از بهترین و پرکاربرد ترین نرم افزارهای برداری در زمینه تصویرسازی و طراحی طرح های چاپی است، از فرمت اختصاصی خود که Ai است برای ذخیره‌سازی وکتورهای تولید شده استفاده می‌کند. از جمله فرمت های رایج وکتورها می توان به .eps .pdf .wmf اشاره کرد.

فایل‌های راستر با نسخه تغییر سایز داده شده خود همسان نیستند

خطوط و اشکال فرم یافته از معادلات ریاضی، فایل‌های گرافیکی وکتور را تشکیل می‌دهند در‌حالی‌که تصاویر گرافیکی راستر از هزاران پیکسل بوجود آمده‌اند. تصاویر وکتور به آسانی قابل تغییر اندازه هستند، درحالی‌که تصاویر راستر زمانی که بیش از اندازه تعیین شده خود بزرگ شوند دچار افت کیفیت خواهند شد. تصاویر وکتور به آسانی به فرمت های راستر تبدیل خواهند شد. درحالی‌که بیشتر تصاویر راستر مخصوصا تصاویر عکاسی شده قابل تبدیل شدن به وکتور نیستند. با همه این اوصاف، تصاویر وکتور بسیار انعطاف‌پذیر و همگام با آنچه انجام می‌دهید هستند.

شما می توانید از آنها به اشکال مختلف استفاده نمایید.

لوگوهای تجاری معمولا به صورت تصاویر وکتور طراحی می شوند به این خاطر که لوگوها چنانچه در یک کارت ویزیت کوچک باشند یا در یک بیلبورد بزرگ به صورت یکسان و یک شکل باقی بمانند. آیکون ها، اینفوگرافیک ها، تصویر سازی ها و فونت های کامپیوتری همگی از بر پایه وکتور طراحی و تولید می شوند.

از جمله کاربردهای رایج دیگر وکتور می توان به چاپ بر روی کاغذ و لباس، نمادها، گلدوزی، طراحی گرافیک عمومی، انیمیشن های آنلاین از جمله HTML5 و فلاش اشاره کرد.

از همه مهم‌تر اینکه می‌توانید استفاده کردن از آنها را رد کنید!

وقتی که با عکاسی سر و کار دارید از وکتور استفاده نکنید؛ برای تصاویری با طیف‌های وسیعی از رنگ‌ها یا تصاویری که نیاز به دقت بسیار زیادی دارند نباید از وکتور استفاده کرد. تصاویر وکتور می‌توانند تا 16 میلیون رنگ را ارائه دهند که در مقایسه با وکتورها هزاران برابر بیشتر است. هر چیزی که نیاز به استفاده از پیکسل‌ها داشته باشد یا امکان دستکاری پیکسل‌ها را داشته باشد، بهتر است از گرافیک‌های raster استفاده کند. خطوط نرم و گرد می‌تواند یک محدودیت باشد زیرا گرافیک‌های برداری اغلب لبه‌های سخت و مشخصی ایجاد می‌کنند.

طرح های لایه باز وکتور در ابزاردونی

ابزاردونی، به عنوان یکی از مراجع طراحی و فروش فایل های لایه باز گرافیکی، همواره سعی کرده است تا طرح های لایه باز را با فرمت وکتور به استفاده کنندگان عزیز ارائه کند. یکی از برجسته ترین این طرح ها، فایل های وکتور تقویم 1401 است که هر ساله در چند طرح متنوع توسط ابزاردونی آماده سازی و عرضه می شود.