وکتور چیست و چه کاربردی در طراحی گرافیک دارد؟

اگر به‌تازگی واژه‌ای به نام وکتور به گوشتان خورده و کنجکاو هستید بدانید معنی وکتور چیست، در ادامه این مقاله با ابزاردونی همراه شوید. تا شما را با مفهوم وکتور، ویژگی‌ها و کاربردهای هیجان‌انگیز آن در حوزه دیجیتال آرت و طراحی گرافیک آشنا کنیم.

مفهوم وکتور

وکتور (به انگلیسی Vector) در واقع به فرمت خاصی از تصاویر گرافیکی گفته می‌شود که نسبت به تصاویر پیکسلی یا رستر به لحاظ ساختاری متفاوت هستند.

این تفاوت بخاطر شیوه تولید این دو نوع از تصاویر است. تصاویر رستر (به انگلیسی Raster) از کنار هم قرارگرفتن تعداد زیادی از پیکسل‌های رنگی به‌وجود می‌آید. حال آنکه برای ایجاد یک تصویر وکتور معادلات ریاضی دخیل هستند. معادلات ریاضی می‌توانند تعیین کنند که چگونه خطوط و منحنی‌ها تولید شوند یا حتی کدام رنگ‌ها در طرح نهایی به‌کار برده شوند.

برای درک بهتر موضوع من یک وکتور رو از سایت فری‌پیک دانلود کردم و اون رو کنار کپی rasterize شده خودش به همراه بزرگنمایی چند برابری هر دو برای شما قرار دادم تا تفاوتشون رو به خوبی مشاهده کنید.

همانطور که مشاهده می‌کنید هنگام بزرگنمایی تصویر رسترایز شده کیفیت افت کرده است. پیکسل‌های آن به آسانی تفکیک خواهند شد و اصطلاحا لبه‌های تصویر رنجه می‌شوند. درحالیکه در تصویر vector کیفیت ثابت بوده و اثری از پیکسلی‌شدن تصویر نیست.

تصاویر وکتور نسبت به تصاویر رستر، ویژگی‌های برتری دارند. انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییر اندازه، این تصاویر را به محبوب‌ترین تصاویر گرافیکی در دنیای دیجیتال تبدیل‌کرده است.

هر آنچه که از تصاویر وکتور لازم است بدانید:

به آسانی قابل تغییر اندازه هستند

شما می‌توانید تصاویر وکتور را بدون داشتن نگرانی از پیکسلی‌شدن و افت کیفیت آنها به هر اندازه‌ای که دوست داشته باشید تغییر اندازه دهید. اگر بارها این تصاویر را تغییر اندازه دهید و یا روی آنها زوم کنید، از وضوح و کیفیت آنها کاسته نخواهدشد.

اگر شما در کار تصویرسازی هستید و یا طراحی وب کار می‌کنید این ویژگی تصاویر وکتور برایتان ارزشمند خواهد بود. با کمک این ویژگی وکتورها؛ به طور مثال وقت‌هایی که مشتری از شما می‌خواهد: “می‌شود این طرح رو در یک سایز بزرگتر به من بدهید؟” دیگر به مشکل برنخواهید خورد.

به طور مثال در این طرح بسیار زیبا از ابزاردونی که با فرمت وکتور آماده‌سازی‌شده است شما می توانید در هر سایزی که دوست داشته باشید طرح را چاپ کنید و یا توسط دستگاه برش لیزر روی متریال دلخواه حکاکی کنید :

لایه باز طرح لیزر تابلو شعر مولانا۳۰۰,۰۰۰ ریال

لایه باز و قابل تغییر هستند

تصاویر وکتور در نرم افزارهایی که ماهیت برداری دارند مانند Adobe Illustrator و Corel Draw به سادگی قابل تغییر هستند. یعنی همه اجزای یک تصویر وکتور را می توان بدون دردسر و با چند کلیک ساده از هم جدا کرده، تغییر اندازه یا تغییر رنگ دهید و یک تصویر کاملا جدید از تصویر قبلی ایجاد کنید و این در حالی است که برای جداسازی یک قسمت از یک فایل پیکسلی بایستی زمان و دقت زیادی را صرف برش آن در فتوشاپ کنید.

از حجم بسیار کمتری برخوردار هستند

اگر کاربر حرفه‌ای کامپیوتر هستید، هر گیگابایت تصویر برایتان هزینه خواهد داشت، مخصوصا وقتی طراحی هستید که به صورت مداوم کار گرافیکی انجام می‌دهید و می‌خواهید آن‌ها را بایگانی کنید. یکی دیگر از قابلیت‌های خوب فایل‌های وکتور، سایز بسیار کم آن‌هاست.

از آنجا که محتوای تشکیل‌دهنده فایل‌های وکتور معادلات ریاضی هستند، فضای بسیار کمی برای ذخیره‌سازی آن‌ها مورد نیاز است و این در حالیست که تصاویر راستر بایستی داده‌های هزاران و حتی میلیون‌ها پیکسل را در خود جای دهند و این به فضای خیلی زیادی نیاز خواهد داشت.

با فرمت‌های متنوعی در دسترس هستند

فرمت استاندارد فایل‌های vector در وب svg است. کنسرسیوم جهانی وب، استانداردهای لازم برای طراحی وب مدرن را تعیین می‌کند. آن‌ها فرمت .svg را به عنوان استاندارد برای تصاویر آن در طراحی وب تعیین کرده‌اند.

نرم‌افزار Adobe illustrator که یکی از بهترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای برداری در زمینه تصویرسازی و طراحی طرح‌های چاپی است. ایلوستریتور از فرمت اختصاصی خود که Ai است برای ذخیره‌سازی وکتورهای تولیدشده استفاده می‌کند. از جمله فرمت‌های رایج وکتورها می‌توان به .eps .pdf .wmf اشاره کرد.

فایل‌های راستر با نسخه تغییر سایز داده شده خود همسان نیستند

خطوط و اشکال فرم یافته از معادلات ریاضی، فایل‌های گرافیکی وکتور را تشکیل می‌دهند در‌حالی‌که تصاویر گرافیکی راستر از هزاران پیکسل بوجود آمده‌اند. تصاویر وکتور به آسانی قابل تغییر اندازه هستند. درحالیکه تصاویر رستر زمانی که بیش از اندازه تعیین‌شده خود بزرگ شوند، دچار افت کیفیت خواهند شد.

تصاویر وکتور به آسانی به فرمت‌های راستر تبدیل خواهند شد. درحالیکه بیشتر تصاویر رستر مخصوصا تصاویر عکاسی شده قابل تبدیل‌شدن به وکتور نیستند. با همه این اوصاف، تصاویر وکتور بسیار انعطاف‌پذیر و همگام با آنچه انجام می‌دهید هستند.

شما می توانید از وکتور ها به اشکال مختلف استفاده نمایید.

لوگوهای تجاری معمولا به صورت تصاویر وکتور طراحی می شوند به این خاطر که لوگوها چنانچه در یک کارت ویزیت کوچک باشند یا در یک بیلبورد بزرگ به صورت یکسان و یک شکل باقی بمانند. آیکون ها، اینفوگرافیک‌ها، تصویر سازی‌ها و فونت‌های کامپیوتری یا تایپوگرافی و ترکیب بندی های دخیل در طراحی سایت همگی بر پایه وکتور طراحی و تولید می‌شوند.

از جمله کاربردهای رایج دیگر vector می‌توان به چاپ بر روی کاغذ و لباس، نمادها، گلدوزی، طراحی گرافیک عمومی، انیمیشن های آنلاین از جمله HTML5 و فلاش اشاره کرد.

می‌توانید استفاده کردن از آنها را رد کنید!

وقتی که با عکاسی سر و کار دارید از وکتور استفاده نکنید؛ برای تصاویری با طیف‌های وسیعی از رنگ‌ها یا تصاویری که نیاز به دقت بسیار زیادی دارند نباید از وکتور استفاده کرد. تصاویر رستر می‌توانند تا 16 میلیون رنگ را ارائه دهند که در مقایسه با وکتورها هزاران برابر بیشتر است.

هر چیزی که نیاز به استفاده از پیکسل‌ها داشته باشد یا امکان دستکاری پیکسل‌ها را داشته باشد، بهتر است از گرافیک‌های raster استفاده کند. خطوط نرم و گرد می‌تواند یک محدودیت باشد زیرا گرافیک‌های برداری اغلب لبه‌های سخت و مشخصی ایجاد می‌کنند.

تبدیل عکس به وکتور

شاید این سوال براتون بوجود بیاد که آیا میشه تصاویر رستر رو به وکتور تبدیل کرد؟ باید بگم بله میشه! با روش های مختلفی میشه یک تصویر رستر رو به vector تبدیل کرد.

یکی از روش‌های تبدیل عکس به وکتور استفاده از نرم افزار Vector Magic (به فارسی وکتور مجیک) است. البته این نرم افزار پرمیوم است و برای استفاده بایستی لایسنس آن را تهیه کنید. (نسخه کرک‌شده آن در سافت‌نودوهشت قابل دانلود است.)

روش دیگر تبدیل تصویر رستر به وکتور استفاده از نرم افزارهای کورل و ایلاستریتور هستش. اگر با نحوه کار این نرم افزارها آشنایی داشته باشید می توانید با اندکی جستجو گزینه ای با عنوان Image Trace را در آنها پیدا کنید که انجام این عملیات رو در درجات و با متدهای مختلف برای شما انجام خواهد داد.

اما باید به این نکته توجه داشته باشید که کیفیت تصویر خروجی برای همه تصاویر رستر یکسان نخواهد بود. بسته به اینکه وضوح و حتی پیچیدگی تصویر پیکسلی شما چقدر باشد نتیجه نهایی می‌تواند متفاوت باشد. اما به هر حال برای تبدیل تصاویر ساده با رنگ ها و پیچیدگی های کم بسیار مناسب است.